LAATSTE NIEUWS 1998, 1999 & 2000
U kunt altijd corresponderen over het Laatste Nieuws!
30 december 2000
Plan voor tramlijn in Arnhem. Het reeds in 1999 geopperde idee om in Arnhem Burgers Zoo te verbinden met een nieuwe P&R-voorziening aan de A12 (via het terrein van het Openlucht Museum) is nieuw leven ingeblazen. De tramlijn zou vanaf Zoo via Sonsbeek verder moeten rijden naar het centrum van Arnhem.
Volgens de Arnhemse Courant van 30 december j.l. pleit de werkgroep Historische Tramlijn eveneens voor een dergelijk plan. De werkgroep verwacht dat de verkeers- en parkeerproblemen van Zoo en Openlucht Museum, alsmede nieuwe publiekstrekkers als het Watermuseum, worden opgelost door de nieuwe tramlijn.
Het traject dat nu ter discussie staat, is als volgt: P&R aan A12 - Openlucht Museum - Burgers Zoo - Cattepoelseweg (Ziekenhuis) - Parkweg (Sonsbeek) - Watermuseum - Zijpendaalseweg - Willemsplein/Station. De situatie rondom het station is nog onduidelijk. Het lijkt erop dat het oude idee om de tram aan de noordkant van het nieuwe station te laten eindigen, is verlaten.
Diesel Light Rail Heerlen-Aken. In opdracht van de Euregiobahn Aachen zal met ingang van de nieuwe dienstregeling in 2001 de lijn Heerlen-Aken worden geëxploiteerd met diesel Light Rail-treinen van het type Talent.
De dienst maakt onderdeel uit van een regionaal net rond de stad Aken. De geplande Stadtbahn-lijn van dit net (via het centrum van de stad) is vorig jaar overigens in de ijskast gezet.
Het project betreft een oud voornemen; al twee jaar lang speelt dit plan. Hopelijk lukt het nu wel.
Zuid-Holland: "Ontwikkelingskansen Rijn-Gouwelijn ernstig in gevaar." Gedeputeerden van Zuid-Holland hebben alarm geslagen. Het toelaten van sneltrams van de Rijn-Gouwelijn en vergelijkbare verbindingen op het hoofdspoornet is namelijk niet geregeld. In het 'Memorandum of Understanding' (MOU) dat binnenkort door de Tweede Kamer wordt behandeld is onduidelijk welke ruimte erover blijft voor de exploitatie en aanleg van Light Rail op gecombineerde trajecten met het hoofdspoor. Tot nu toe leiden de NS-ers aan 'koudwatervrees' en dreigt de introductie van Light Rail in bijvoorbeeld de Leidse en Zuid-Limburgse regio te stranden (zie ook LN van 21 juli j.l.).
Gedeputeerden schrijven aan de Kamer: "Niet voorzien wordt in een bindend besluitvormingsmechanisme ten dienste van de ontwikkeling van stadsgewestelijk spoorvervoer. Arbitrage tussen NS-Reizigers en decentrale overheid bij blijvend verschil van mening over stadsgewestelijke spoordiensten, is geen optie in het voor liggende MOU. ... De schaal waarop stadsgewesten in het MOU worden omschreven sluit niet aan op de schaal waarop ruimtelijke en verkeerskundige problemen zich voordoen en dus ook niet op de schaal waarop de oplossingen dienen te worden geconcipieerd."
Er wordt gevraagd de tekst van het MOU aan te passen. De gedeputeerden hebben hiertoe een groot aantal tekstwijzigingen aan de Kamer voorgelegd.
Trams uit Hannover voor Houten. In januari 2001 zal de NS een pendeldienst gaan exploiteren met tweedehands trams uit Hannover op het traject Houten-Zuid (Castellum) - Houten-Centrum. De trams worden gehuurd van de HTM, die op haar beurt deze trams leased van de Üstra, het vervoerbedrijf van Hannover.
De trams worden aangepast, ondermeer om met hun 600 volt tractie te kunnen rijden onder de 1500 volt spanning van de NS. De shuttle-tramdienst zal circa 5 jaar moeten dienen. Pas dan is het viersporige traject ter plekke gereed.
De HTM overweegt nog meer trams uit Hannover te laten overkomen; niet alleen om het plaatstelijke materieeltekort op te vangen, maar ook om andere Light Rail-diensten te kunnen rijden. Een mogelijk voorbeeld daarvan is de geplande experimentele Light Rail-exploitatie op het spoortraject Amsterdam - Haarlem - Zandvoort.
Rail Infra Beheer bemoeilijkt introductie Light Rail. Naar het zich laat aanzien bemoeilijkt de opstelling van RIB in hoge mate een brede introductie van Light Rail in Nederland. Uit de voortgang van het project in Zuid-Limburg menen betrokkenen dat de veiligheidseisen die RIB recentelijk heeft geventileerd een combinatie van hoofdspoor- en stadstrajecten uitsluiten.
Als gevolg hiervan zou de doortrekking van de Zuid-Limburgse Light Rail naar de binnenstad van Maastricht onmogelijk worden.
Dit is ook slecht nieuws voor andere projecten waar een combinatie tussen trein en tram is voorzien, zoals in ieder geval in de regio's van Leiden, Groningen en Enschede.
Toch weer tegenvaller voor Rijn-Gouwelijn. Ondanks gunstige vooruitzichten vorige maand blijkt dat nu toch te weinig geld door het Rijk beschikbaar wordt gesteld. Netelenbos reserveert in haar bereikbaarheidsoffensief 100 miljoen gulden voor de Light-Railverbinding. Met dat geld kan de lijn tussen Gouda, Alphen en Leiden alleen tot Leiden Lammenschans worden aangelegd. Volgens de Zuid-Hollandse gedeputeerde Norder is er nog 84 miljoen extra nodig om de lijn door te trekken naar de Leidse binnenstad en het Transferium bij de A44. Norder probeert de minister alsnog te overtuigen het extra geld beschikbaar te stellen.
Kansen stijgen voor Rijn-Gouwelijn. Het trajectdeel Alpen - Leiden (via de Breestraat in het centrum) zal mogelijk versneld worden aangelegd. Recentelijk heeft de minister namelijk dit onderdeel van het project opgenomen in het 'Bereikbaarheidsoffensief Randstad'. Als de thans lopende planstudie (in het kader van het MIT tweede fase) binnen anderhalf jaar wordt afgerond, zou dit betekenen dat de bouw in 2003 zou kunnen beginnen.
Intussen kan het project rekenen op brede steun van het regionale bedrijfsleven. Onlangs is uit een studie in opdracht van Kamer vanKoophandel Rijnland, Rabobanken Rijnland en de Hollandse Werkgevers Vereniging gebleken dat de economische betekenis voor de regio van dit Light Rail-project groot kan zijn. Naast de potentiële vervoerswaarde heeft de Rijn-Gouwelijn dus klaarblijkelijk ook 'non-user-benefits'. De betekenis van de lijn is ook groot voor het ontsluiten van bedrijfsterreinen.
Versnelling Light Rail. De minister zegt in het kader van haar 'Bereikbaarheidsoffensief Randstad' Light Rail-projecten te willen versnellen. Of dat inderdaad gaat lukken hangt vooral af van de afspraken die de komende tijd in de verschillende regio's gemaakt gaan worden.
Ondertussen kunnen we in de 'Beleidsnotitie Bereikbaarheidsoffensief Randstad' het volgende lezen:
"De light railprojecten in de Randstad worden voor een belangrijk deel gerealiseerd (in combinatie van versnelling en nieuwe maatregelen). Daarbij gaat het om Regionet (Amsterdam); Randstadspoor (Utrecht); Agglonet (Den Haag) en verknoping Randstadrail op Den Haag CS en Rotterdam CS. Daarnaast wordt een deel van de Rijn-Gouwelijn gerealiseerd. Hierdoor ontstaat in de bestaande middelen weer ruimte voor light rail projecten elders in het land (KAN-gebied en Zuid-Limburg). Samen met de inzet van de regionale fondsen komen deze verbeteringen van het openbaar vervoer de stedelijke kwaliteit ten goede. Ook wordt hiermee de stedelijke ontwikkeling conform VINEX ondersteund. Daarnaast vind een intensivering plaats van de uitvoering van het programma BB21, gericht op een betere benutting van het spoorwegnet. Deze BB21 maatregelen ondersteunen ook de light rail ontwikkelingen."
Over RandstadRail ... (3). Het gaat nog steeds niet goed. De financiering van een koppeling met de metro in Rotterdam is nog lang niet rond; de besluitvorming lijkt daardoor te stagneren. De Rotterdamse wethouder Verkeer en Vervoer, Van den Muijsenberg, wil ondertussen niet meewerken aan een goedkopere variant. Als zo'n variant toch door het ministerie wordt doorgezet dreigt hij zelfs zijn medewerking aan het rekeningrijden in te trekken.
Over RandstadRail ... (2). Het groene licht brandt nog niet. In de besprekingen 30 maart j.l. tussen Netelenbos en de beide verkeerswethouders lijkt voor RandstadRail een compromis vooralsnog niet uitgesloten. De minister heeft geen 'nee' gezegd, in plaats daarvan mogen beide partijen de komende weken kijken hoe het plan toch nog enigszins te versoberen valt.
Over RandstadRail en Rijn-Gouwelijn. Voor RandstadRail wordt nog steeds gezocht naar mogelijkheden om het tekort van 600 miljoen gulden te financieren. In de laatste planstudie van de stuurgroep wordt uitgegaan van 1.8 miljard, terwijl de minister voet bij stuk houdt en beslist niet meer dan de afgesproken (!) 1.2 miljard biedt.
Ondertussen ook nieuws uit Leiden. Nog deze zomer zal in het kader van het MIT voor de Rijn-Gouwelijn een planstudie worden afgerond. Maar ook hier is vooralsnog te weinig geld. Voor het eigenlijke project is minstens 250 miljoen gulden nodig; in het MIT is voor de periode 2005-2010 echter slechts 85 miljoen gereserveerd. Niettemin zouden de eerste LRV's reeds in 2003 over het bestaande spoor tussen Leiden en Alphen moeten rijden.
Technisch proef Light Rail Haarlem-Zandvoort. De provincie Noord-Holland is van plan nog deze zomer een technische proef met een 'buitenlands' Light Rail-voertuig te houden op de spoorlijn Haarlem-Zandvoort. Het zou gaan om een eenmalige test teneinde eventuele technische problemen aan het licht te brengen.
Over het nut ervan bestaat in kringen van deskundigen echter de nodige twijfel. Is er bijvoorbeeld in Duitsland al niet voldoende kennis op dit terrein aanwezig?
Onderzoek naar Light Rail voor Wageningen. De gemeente Wageningen heeft opdracht gegeven voor het uitvoeren van een kort onderzoek (Quick Scan) naar de mogelijkheden van een Light Rail-verbinding met Ede.
Zo'n verbinding lijkt echter alleen van de grond te kunnen komen als de gewenste LIght Rail als project wordt geïntegreerd in het viersporig maken van de spoorlijn Utrecht-Ede-Anhem, alsook de eventuele renovatie van de Kippenlijn (Barneveld-Ede).
Light Rail motie in Tweede Kamer. De behandeling van het MIT vorige week in de Tweede Kamer heeft teleur gesteld. De kamerleden Hindriks, Verbugt en Giskes constateren dat het 'uitvoeringsplan sneltrams/light rail' dat in het kader van de MIT-behandeling door de Minister aan de Tweede Kamer is gestuurd, "niet geheel aan de verwachtingen voldoet." In hun (aangenomen!) motie verzoeken zij de regering een Plan van Aanpak op te stellen en daarover aan de Kamer te berichten.
Zo'n plan is inderdaad nodig. Er dreigt grote vertraging in het uitvoeringsprogramma te ontstaan.
Regio Twente bepleit Light Rail. De Regio Twente heeft aan minister Tineke Netelenbos gisteren tijdens haar werkbezoek aan het Twentse openbaar vervoer een brochure aangeboden waarin wordt gepleit voor het spoedig ter hand nemen van een Light Rail-netwerk in het stedelijk gebied tussen Enschede/Gronau en Almelo/Hengelo.
Kern van dit net is de zogenaamde Agglo-lijn die deels over bestaand NS-spoor zou moeten lopen.
Light Rail voor Houston. Het vervoersbedrijf van Houston heeft definitief besloten om door te gaan met de ontwikkeling van een Light Rail-netwerk. Hiermee schaart de stad zich in een lange rij van Noord-Amerikaanse steden met nieuwe systemen.
Als in december de eerste lijn van Salt Lake City wordt geopend zijn, er in de V.S. sinds 1981 (San Diego) in totaal 12 nieuwe LR-systemen operationeel. Houston behoort tot de grote groep steden die de komende jaren nog zullen volgen.
Compromis RandstadRail. De gemeenteraad van Rotterdam heeft ingestemd met de aanleg van een geboorde tunnel onder de Statenweg voor RandstadRail. Alhoewel de financiële onderbouwing van het plan tamelijk optimisch is, en nog overeenstemming met het Rijk moet worden bereikt, lijkt hiermee een belangrijke keuze gemaakt: RandstadRail wordt aan de Rotterdamse zijde gekoppeld aan het plaatselijke metro-systeem.
Ondertussen is ook gewerkt aan een compromis. Het probleem is immers dat het bestaande metro-materieel (met name ook het meest recente) niet geschikt is voor het Haagse tramnet. Door nu voor het Hofpleindeel van RandstadRail een nieuwe type materieel te ontwerpen dat ook geschikt is om op enigszins aangepaste trajecten van het Haagse net te berijden, kan vanuit Rotterdam uiteindelijk toch direct worden doorgereden naar Scheveningen.
Light Rail in beton. Enkele dagen geleden liet de minister horen dat volgens haar het MIT 'in beton' is gegoten. Blijkbaar is er niet veel speelruimte meer. En dat geldt dan dus ook voor de Light Rail-projecten die in datzelfde MIT zijn opgenomen.
In het najaar wordt de Uitvoeringsnotitie Light Rail naar de Tweede Kamer gestuurd. Misschien wordt dan duidelijk hoeveel Light Rail er in het beton zit. In ieder geval is - niet onverwachts - in het verkenningsprogramma van het MIT het stadsgewestelijk openbaar vervoer van Groningen opgenomen.
Light Rail KAN in gevaar. Nu de noordtak van de Betuwelijn door de minister ter discussie is gesteld, is de realisatie van de Light Rail tussen Arnhem en Nijmegen (in het KAN-gebied) in gevaar gekomen. Als de goederentreinen namelijk ook over het bestaande spoor moeten gaan rijden is er geen capaciteit genoeg.
De oplossing om het baanvak te verdubbelen is erg duur, omdat goederentreinen veel hogere veiligheidseisen stellen dan treinen en sneltrams. Dit maakt het Light Rail-project feitelijk onbetaalbaar.
Ontwerp Nederlandse Lagevloertram. Stork-RMO, Traxis (voorheen Holec) en Fokker Special Products hebben een ontwerp gemaakt voor een lagevloertram: 'Velocity' (very low cost tram). Deze Nederlandse fabrikanten, respectievelijk verantwoordelijk voor trucks/draaistellen, elektrotechniek en wagenbakken, dingen met hun ontwerp naar de mega-order van Amsterdam en Rotterdam (155 trams, plus later eventueel nog 50 extra trams voor de Hoofdstad) die eind van dit jaar zal worden geplaatst.
Het drietal moet concurreren met acht andere Europese fabrikanten. Met een ervan, Alstom, is samenwerking gezocht. Dat lijkt niet onverstandig want voorlopig bestaat de Nederlandse tram nog slechts op papier. Er is geen rijdend prototype. Alstom daarentegen heeft al veel ervaring, bijvoorbeeld met de Citadis (zie foto op de cover van LRA!). Die ervaring is beslist nodig want de lagevloer-technologie is nog onvolgroeid en blijkt in de praktijk niet altijd even goed te werken.
Overigens hebben de laatste tijd in Amsterdam en Rotterdam diverse lagevloertrams proef gereden (Combino van Siemens/Duewag en de Variobahn uit Duisburg).
Tram+Trein. Sinds 30 mei rijden de Light Rail-voertuigen van de Vogtlandbahn door vanaf het station naar het centrum van Zwickau. In oktober zal ook de stadstram van het nieuwe traject gebruik gaan maken.
Hiermee zal dan een unieke situatie zijn ontstaan: diesel-Light Rail van de spoorweg samen op straat met de stadstram. Tijd voor bijvoorbeeld Nijmegen om hier van te leren!
Meer informatie in onze rubriek 2M (zie menu onder 'selectie').
NoordNed wint aanbesteding. De Groningse contractspoorlijnen zullen de komende vijf jaar door NoordNed worden geëxploiteerd. Vooralsnog wordt geprobeerd of er een tweedehands markt is voor de 'Wadlopers', het nog zeer nieuwe materieel dat van de NS is overgenomen. Mocht dat het geval zijn, dan kan eventueel nieuw Light Rail-materieel worden aangeschaft. Maar voorlopig nog geen Light Rail in het noorden...
Wiesbaden kiest voor Stadtbahn. In navolging van Saarbrücken en Luxemburg kiest nu ook Wiesbaden voor een nieuwe Stadtbahn. Recentelijk werd duidelijk dat hiervoor een brede politieke meerderheid bestaat. Het gaat dus goed in Duitsland. Nu Aken nog....
Trams in Lyon. Onlangs is in de tweede stad van Frankrijk de bouw gestart van een geheel nieuw tramnet. Op zich is dit niet opmerkelijk; in vele steden in Frankrijk is dit immers het geval. Het recentste voorbeeld is Valenciennes. Lyon heeft echter ook al een uitgebreid metronet en is qua omvang vergelijkbaar met de agglomeratie van Amsterdam.
Voortgang RandstadRail (2). Het Financieel Dagblad meldt dat een consortium zich heeft aangeboden om RandstadRail op publiek-private grondslag te financieren. Het consortium - dat bestaat uit Adtranz, Ballast Nedam, RET, HTM, NS en ZWN - wil zorg dragen voor ontwerp, aanleg, exploitatie en onderhoud van het project.
Het nieuwe consortium lijkt zo sterke kaarten te hebben. Het koppelt (inter)nationale expertise aan lokale kennis en reeds bestaande netwerken. Bovendien zal de overheid het PPS-aanbod waarderen.
Voortgang RandstadRail. Na een advertentie in het Europese publicatieblad blijken maar liefst 50 bedrijven geïnteresseerd in de aanleg van RandstadRail. Begin volgende jaar wordt het project Europees aanbesteed. Momenteel loopt nog een consultatieronde bij marktpartijen.
Misschien dat na deze consultatie duidelijker kan worden hoe RandstadRail er precies uit gaat zien. Want tot op heden weet niemand dat nog.
LRA brengt nog deze zomer een overzicht van de stand van zaken bij RandstadRail en alle andere Light Rail-projecten in Nederland.
Succes nieuwe tramlijnen. In Rotterdam groeit het vervoer op de 'cross'-Maaslijn 20 gestaag. Recentelijk heeft de RET dan ook moeten besluiten opnieuw het aantal diensten uit te breiden.
Ook de nieuwe HTM-tramlijn 17 naar Rijswijk (en binnenkort ook naar de Haagse VINEX-locatie Wateringse Veld) is een succes. "Het aantal passagiers overstijgt onze verwachtingen", zegt Hans van Greuningen (werkzaam bij het stadsgewest Haaglanden) in het maartnummer van OV-Magazine.
Volgens Van Greuningen ligt overigens de planning van nieuwe lijnen naar de andere Haaglandse VINEX-locaties redelijk op schema.
PVDA bepleit meer sneltrams. Afgelopen zaterdag presenteerde de partij 'Met sneltrams de 21e eeuw in'. Volgens de samenstellers mist het openbaar vervoer voor kortere en middellange afstanden een belangrijke schakel. Sneltrams kunnen dit gat echter opvullen.
Zuidtangent kan goedkoop als tram. De HTM heeft onderzocht of de Zuidtangent door de Hagenaars kan worden ontworpen, gebouwd en geëxploiteerd als (snel)tram. En dit blijkt inderdaad te kunnen! Enkele dagen geleden heeft de HTM dit aan enkele gemeentelijke en provinciale bestuurders uit het Haarlemse duidelijk gemaakt.
De meerkosten om de busbaan tussen Schalkwijk en Schiphol om te bouwen naar tram bedragen volgens de HTM slechts 45 miljoen gulden. Dat is erg laag, maar naar verwachting toch realistisch, omdat bij de Zuidtangent-busbaan al rekening is gehouden met de komst van een tram. Het woord is nu aan de provincie!
Nauwelijks Light Rail naar VINEX. Alhoewel het officiële beleid er op gericht is om hoogwaardig openbaar vervoer naar de grote VINEX-uitbreidingswijken te realiseren, komt er vooralsnog weinig op gang. Het weinige positieve nieuws is de opening enkele dagen geleden van de eerste fase van de nieuwe tramlijn 17 naar de Haagse VINEX-wijk Wateringse Veld. Ook goed nieuws is de start van de bouw van de sneltram naar Zenderpark in IJsselstein en de goedkeuring van een vergelijkbare verlenging van lijn 51 in Amstelveen naar Westwijk.
In Rotterdam, Amsterdam en ook Den Haag zijn lijnen gepland die er ooit wel zullen komen, maar verder kan het nog jaren duren eer de nieuwe stadsdelen in de rest van het land daadwerkelijk hoogwaardig zijn ontsloten; met als treurig dieptepunt het sullige buslijntje in Utrecht naar Leidsche Rijn: de grootste VINEX-locatie van Nederland.
Nog eentje in Engeland. De linkse regering van Engeland maakt de verwachting op het gebied van Light Rail niet waar. Light Rail-projecten worden te duur bevonden en men geeft de voorkeur aan (betere?) bussen.
Toch nog een goed bericht: de Light Rail van Nottingham gaat wel door. "Maar", waarschuwt de verkeersminsiter John Reid, "het is voorlopig wel het laatste project."
Stagnatie Light Rail in Nederland. Het blijkt niet mee te vallen om daadwerkelijk in Nederland projecten te realiseren. De besluitvorming over het MIT is uitgesteld tot februari of misschien zelfs maart. En ook de officiële projecten haperen. Zo valt over RandstadRail waarschijnlijk pas in het volgend najaar iets nieuws te melden. En in een project zoals Maastricht-Heerlen wordt weer duidelijk (net als bij de Rijn-Gouwelijn) hoe moeilijk het is om pragmatisch gebruik te maken van NS-spoor.
HTM gaat voor heel Nederland Behalve voor de Zuidtangent (zie LN 30 oktober) toont de HTM nu ook serieuze belangstelling voor exploitatie en aanleg van lijnen in Amsterdam.
Bovendien is de HTM bezig met een haalbaar plan voor vertramming van de lijn Maastricht - Heerlen. De ambities van de Haagse vervoerder zijn duidelijk. Als het gaat om Light Rail dan gaat de HTM voor niets minder dan geheel Nederland!
Noord-Zuidlijn als echte Light Rail? Een groep van deskundigen, waaronder emeritus hoogleraar Maurits van Witsen, heeft recentelijk een rapport vervaardigd waarin wordt verdedigd dat het beter zou zijn om de Amsterdamse Noord-Zuidlijn uit te voeren als een echte Light Rail-lijn.
De deskundigen stellen voor om eerst de regionale uitlopers naar Schiphol en Purmerend aan te leggen. In Amsterdam zou vooralsnog kunnen worden volstaan met de bouw van de geplande tunnel onder het IJ en C.S.
Een Light Rail-variant levert een besparing op van ten minste 600 miljoen gulden. Dit geld kan gebruikt worden voor de aanleg van een regionaal netwerk in de NoordVleugel van de Randstad. Dit laatste impliceert overigens de aanleg van de Zuidtangent als een raillijn.
HTM gaat wellicht voor de Zuidtangent Deze week is duidelijk geworden dat de HTM serieuze belangstelling heeft voor ontwerp, aanleg, exploitatie en onderhoud van de Zuidtangent. Het gaat hierbij in eerste instantie om het traject Schiphol-Haarlem.
Mocht de HTM slagen dan wordt de Zuidtangent het eerste Light Rail 'DBOM'-project in Nederland: Design, Built, Operate & Maintain: DBOM (spreek uit als Diebom)
Geld voor Light Rail! In zijn persconferentie heeft Kok vandaag bevestigd dat er in het MIT rekening wordt gehouden met diverse Light Rail-verbindingen in de Randstad, maar ook daarbuiten. Er komt dus geld!
Bovendien zal er extra worden geïnvesteerd in de bereikbaarheid van de grote nieuwe woningbouwlocaties (VINEX).
Nog geen besluit toekomst Light Rail Op de persconferentie van vandaag in Den Haag is duidelijk geworden dat het Kabinet pas volgende week besluit over het MIT, en dus ook over de toekomst van Light Rail in Nederland.
Na LOVERS komt HTM? "Waarom zouden wij de stoptrein Leiden - Den Haag niet kunnen rijden? We weten hoe we railsystemen moeten exploiteren. We doen het op z'n minst zo goed als Lovers."
Deze uitspraak van HTM-directeur Ton Kaper in OV-magazine van april dit jaar blijkt nog steeds actueel, zeker nu Lovers te kennen heeft gegeven af te zien van een treindienst tussen Leiden en Den Haag. Er is nu in ieder geval ruimte voor andere aanbieders in de Haagse regio.
Nog niet lang geleden liet directeur P. Sul van LOVERS desgevraagd weten "voorlopig geen plannen voor Light Rail te hebben." Gegeven zo'n uitspraak ligt het meer voor de hand dat de HTM zich mengt in het regionale vervoer.
Geen markt maar kwaliteit Volgens een recente studie van de Adviesdienst Verkeer en Vervoer is voor het succes van openbaar vervoer (zoals bijvoorbeeld in Basel, Karlsruhe en Stockholm) niet marktwerking bepalend, maar kwaliteit.
Dat wil zeggen, openbaar vervoer moet snel, frequent, betrouwbaar, toegankelijk, comfortabel en fraai vormgegeven zijn. Verder zijn P&R voorzieningen, autoluwe binnensteden en in het algemeen ontmoediging van autogebruik noodzakelijk. En 'last but not least': openbaar vervoer moet aansluiten op het ruimtelijk-economisch beleid.
De adviesdienst bekritiseert verder de centralistische financiering van projecten. Er is op lokaal en regionaal niveau te weinig autonomie. Hierdoor kunnen belangrijke openbaar vervoersvoorzieningen niet van de grond komen, doordat ze bijvoorbeeld moeten wijken voor nationale mega-projecten.
Light Rail Atlas wordt verzelfstandigd en vernieuwd Per 1 november a.s. wordt LRA zelfstandig. De band met het blad Blauwe Kamer (tijdschrift voor stedebouw en landschapsontwikkeling) blijft echter bestaan doordat een deel van LRA ook op de site van het tijdschrift aanwezig blijft.
In november zal de vormgeving en de structuur van LRA geheel vernieuwd worden.
Succes voor Light Rail in Portland De twee weken geleden in gebruik genomen westelijke verlenging van Portland's Ligth Rail-systeem is een groot succes.
De plaatselijke pers meldt dat het bedrijf in Portland (Orgeon, in het noordwesten van de V.S. "...attracted an average of 53,800 boardings a day during the westside lines first week of operation, exceeding Tri-Mets (het vervoerbedrijf; LRA) goal of attracting 50,000 trips a day after a full year of operation.
Binnenkort meer nieuws over dit toonaangevende Light Rail-project in de nieuwe Engelstalige Case-studie.
Kwaliteit doden De Raad voor Verkeer en Waterstaat is van mening dat de Tracéwet en het Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport (MIT), waarin onder meer Light Rail-plannen zijn of worden opgenomen, de meeste creativiteit en kwaliteit doden. Zo zou het MIT eigenlijk meer flexibel moeten zijn.
Ondertussen is het ministerie van Verkeer en Waterstaat veel te laat met het MIT 1999-2003. Er is een vertraging van mogelijk enkele maanden ontstaan, doordat het nieuwe kabinet extra geld heeft uitgetrokken om de bereikbaarheid te verbeteren.
Misschien is de vertraging het waard: voor Light Rail (maar ook voor autowegen!) is tot en met 2002 2.7 miljard, en nog 9.3 miljard tot en met 2010 extra gereserveerd.
Amsterdamse projecten in gevaar Het Parool bericht dat de financiering van de Amsterdamse Noord-Zuidlijn en de IJtram allerminst rond is. Het rijk wil de metro naar Noord de komende vier nog niet financieren; men wil volstaan met het lijndeel C.S.-Zuid.
De grondslag voor het project vervalt hier in feite mee. Te meer als men bedenkt dat de waarlijke betekenis van de lijn is gelegen op regionaal niveau, dat wil zeggen, het niveau van een verbinding tussen Purmerend/Zaanstad enerzijds en Schiphol/Uithoorn anderzijds.
Het tekort voor de Noord-Zuidlijn bedraagt vooralsnog 214 miljoen, voor de IJtram 27 miljoen.
De gemeente staat nu voor het blok; beide projecten zijn in gevaar.
Nederland ontwikkelt... meer studies, meer gepraat De rijksoverheid is opnieuw Light Rail aan het bestuderen. Dit keer worden een aantal projecten, waaronder de Rijn-Gouwelijn aan de hand van een verzameling standaard-criteria onderzocht en met elkaar vergeleken. Ondertussen ligt het werk aan de projecten feitelijk stil.
Zo is Projectmanager Light Rail van ZWN, de heer B.Leeuwenburgh, weliswaar nog steeds optimistisch over het welslagen van zijn project, maar kan hij vooralsnog geen voortgang melden. Er wordt over Light Rail in Nederland hoofdzakelijk gesproken. Leeuwenburgh: "Het duurt veel langer dan nodig is."
Dat laatste geldt ook voor de studie die RailNed in samenwerking met een Duitse consulent uitvoert naar de vervoerswaarde van de Rijn-Gouwelijn. Hopelijk zullen de resultaten daar volgende maand van bekend worden, enkele maanden later dan gepland!
Frankrijk ontwikkelt duo-Light Rail In navolging van Duitsland (Karlsruhe, Saarbrücken) en Luxemburg (binnenkort in aanleg) maakt nu ook Frankrijk zich op voor de introductie van duo-Light Rail. De SNCF (nationale spoorwegen), de RATP (het Parijse vervoersbedrijf) en enkele consultants onderzoeken momenteel veiligheidsaspecten van het toekomstige, Franse tweesystemen-voertuig.
Onlangs hebben de Fransen hun ideeën gepresenteerd op de ambassade in de stad Luxemburg. Zij zullen in hun 'tram-trein' gebruik maken van veiligheidstechnieken die worden toegepast in de TGV-treinstellen.
Frankrijk wordt aldus het derde land in Europa dat daadwerkelijk voor het 'model Karlsruhe' kiest. Nu Nederland nog?
Aanleg Zuidtangent Binnen niet al te lange tijd zullen in de Haarlemmermeer zogenaamde artikel 19-procedures in gang worden gezet ten behoeve van de realisering van de HOV-haltes. De haltes zullen worden ontworpen door het Rotterdamse bureau VHP.
Een deel van de civiele werken is echter al gereed (ruwbouw tunnel, zandlichamen, etc.).
Bij het ontwerp van de HOV is technisch rekening gehouden met de komst van een tram (uitbreidbare perrons en perronoverkappingen, sterkte van viaducten e.d., boogstralen). De provinciale projectleider 'Zuidtangent' (de heer Jacobse) laat desgevraagd echter weten dat die tram er vooralsnog niet komt. "Eerst moet de Zuidtangent zich bewijzen als hoogwaardige bus."
Hoeveel geld voor LR van PAARS II? Het nieuwe kabinet trekt voor de periode tussen 1999 en 2002 775 miljoen gulden uit voor het verbeteren van de bereikbaarheid op lokaal en regionaal niveau. Light Rail dekt bij uitstek dit niveau, maar onduidelijk blijft hoeveel geld beschikbaar is voor welke concrete projecten!
Wel heeft het nieuwe kabinet beloofd om binnen een jaar te komen met een plan voor Light Rail in Nederland.
Spoorbreedte In recente krantenberichten over het Haagse RandstadRail-plan en het Rotterdamse metro-idee duikt telkens de misvatting op dat beide systemen (tram Den Haag; metro Rotterdam) een verschillende spoorbreedte zouden hebben.
Gaat het hier om slechte bericht-, of valse geruchtgeving?
RET voor Metro op RandstadRail Als reactie op het plan van Haaglanden (zie LN 15 juni) komt nu de RET met een eigen idee op de proppen. Het hoeft geen verbazing te wekken, maar de Rotterdammers willen een metro op de Hofplein- en Zoetermeerlijn, en geen sneltrams.
Voor wat betreft de voorgestelde exploitatie van het Hofpleinlijn-deel van RandstadRail suggeert de RET ten onrechte een tegenstelling met het Haagse plan. Rotterdamse metrostellen zijn niet sneller en doelmatiger dan nieuwe Haaglandse sneltrams à la Saarbrücken.
Op het eerste gezicht stemmen de kosten (bijna een miljard) van het Haagse plan en het Rotterdamse idee met elkaar overeen. De vraag is echter of dat ook het geval is als in een tweede fase de Rotterdamse metro naar andere delen van de Haagse agglomeratie of de Rotterdamse regio zal moeten worden doorgetrokkken.
Als het om Light Rail gaat zouden de Rotterdammers wellicht zich iets pragmatischer en coöperatiever kunnen opstellen. Wellicht dat dan op niet al te lange termijn het Haagse en het Rotterdamse net kunnen integreren als een Light Rail-NETwerk.
Ontwerp een Halte (2) Vandaag - op de Dag van de Architectuur - zijn de resultaten bekend gemaakt van de prijsvraag voor het ontwerpen van "aantrekkelijke haltes" voor de Rijn Gouwelijn (zie LN 4 april).
Het aantal inzendingen viel tegen. Winnaar werd de combinatie van Rob Stringa en het team van Holland Railconsult.
Integreren volgens Railforum Railform Nederland pleit in een brief aan de kabinetsformateurs voor een geïntegreerd vervoerssysteem (ARGUS) dat op het stadsgewestelijk niveau door Light Rail zou moeten worden aangevuld.
"Een betere koppeling tussen de werk- en woonsteden is noodzakelijk. Light Rail is een functionele combinatie van tram, metro en trein en daarom kan dit railsysteem precies de lacune vullen, die nu nog wordt bezet door het te vaak opgestopte wegverkeer. De vervoersniche voor dit aantrekkelijke systeem bestaat uit het overbruggen van grotere afstanden binnen de grote steden, hoofdverbindingsassen in stadsgewestelijke en regionale verbindingen", aldus Railforum.
Hulp aan Boekarest Holland Transport Advising (HTA), het adviesbedrijf van GVB, HTM en RET, gaat voor Boekarest de mogelijkheid voor een Light Rail-lijn onderzoeken.
Het is de bedoeling inhoudelijk hulp te bieden om duidelijk te krijgen of een bestaande tramlijn kan worden verbeterd en opgewaardeerd.
RandstadRail uit impasse? Onlangs heeft de Haagse vervoerder HTM samen met ZWN en NS Reizigers een geheel nieuw plan voor RandstadRail bekend gemaakt. Het plan voorziet in een fysieke koppeling tussen het Haagse tramnet en het spoorwegnet.
De Zoetermeerlijn zal worden doorgetrokken naar het centrum van Den Haag, dat wil zeggen het in aanbouw zijnde Souterrain in de Grote Markt straat. De Hofpleinlijn eindigt vooralsnog op het Centraal Station, maar kan later altijd nog naar Scheveningen worden verlengd.
Aan Rotterdamse zijde eindigt de lijn op het Centraal Station. Een koppeling met het metronet van de RET is daarmee van de baan. De RET heeft zich dan ook reeds enige tijd geleden uit het samenwerkingsverband van de vervoerders teruggetrokken. Zowel technisch als financieel is het plan veel haalbaarder geworden nu die metrokoppeling niet meer doorgaat.
Met de circa één miljard gulden die het plan aan kosten met zich meebrengt (in plaats van de oude zes miljard) lijkt RandstadRail ontsnapt aan de jarenlange impasse.
News from Downunder De ontwikkeling van Light Rail in Australië verloopt voorspoedig.
Naast de ontwikkeling van een nieuw netwerk in Sydney is er nu een goede kans dat ook Brisbane Light Rail krijgt.
Het nieuwe netwerk heet BRIZTRAM.
De Australische Prime Minister John Howard heeft in ieder geval al 60 miljoen AUD toegezegd.
Kassel gaat regio in Recentelijk is in de Duitse stad Kassel een regionale maatschappij opgericht om een
inderdaad regionaal Light Rail-netwerk te kunnen aanleggen en exploiteren.
De 'Regionalbahn Kassel' (RBK) is een joint venture van de KVG (stadstram) en
'Kassel-Naumburger Eisenbahn AG (regionale spoorwegen).
Net als in Karlsruhe is er nu een geschikte organisatie om de regio in te kunnen gaan.
De eerste lijn is trouwens al klaar. Een stadstramlijn loopt nu sinds enkele maanden door
over een deel van een lokaalspoorweg naar Baunatal.
Elektrische bussen? Onderstaand bericht (1) is ontleend aan de Volkskrant van dinsdag 26 mei.
De heren en dames journalisten van deze ochtend-kwaliteitskrant doen blijkbaar werkelijk hun best ons te berichten over actualiteiten in het openbaar vervoer.
Maar wat dacht u van de volgende definitie van Light Rail in hetzelfde artikel?:
"Onder light rail verstaan plannenmakers een vorm van vervoer die het midden houdt tussen stadsvervoer (tram en bus) en interlokaal treinverkeer. Het kan gaan om elektrisch aangedreven bussen of metro-achtige treinen".
Van Heemst pro Light Rail Kamerlid Van Heemst (PvdA) heeft laten weten veel te voelen voor de recente pleitnota van acht maatschappelijke organisaties (ANWB, Natuur & Milieu, de Bond van Bouwondernemingen, Transport en Logistiek Nederland, FNV, de Vereniging Milieudefensie, alsmede de belangenbehartigers van het Nederlands wegvervoer EVO en Mobis).
In deze nota wordt inderdaad gepleit, en wel voor aanleg van een Light Rail-netwerk in de Randstad, omdat zo'n netwerk de enige mogelijkheid is om het huidige, versnipperde openbaar vervoer om te vormen tot een aanvaardbaar alternatief voor de auto.
Diebom voor RandstadRail? Recentelijk is geopperd om een project zoals RandstadRail te gieten in de vorm van Design, Built, Operate & Maintain: DBOM (spreek uit als Diebom).
Door het project te laten ontwerpen, bouwen, exploiteren én onderhouden door één partij zou RandstadRail doelmatiger en wellicht sneller van de grond kunnen komen.
Een voorbeeld van een succesvol Diebom-project in het buitenland is 'TRAMLINK' in Manchester.
Geen experiment op Hofpleinlijn Er komt voorlopig geen experiment met licht, sneltramachtig materieel op de Hofpleinspoorlijn. Hiermee is een tamelijk nutteloos proefproject gelukkig van de baan.
Wel is door de minister besloten om RandstadRail versneld aan te leggen. Voor 2003 zou het stelsel tussen Den Haag en Rotterdam gereed moeten zijn.
De vraag is echter of dat lukt zolang de huidige vier vervoerders (HTM, RET, ZWN en NS) geen zekerheid hebben dat zijn daadwerkelijk voor de exploitatie in beeld zijn.
Oslo verdubbelt Karlsruhe Oslo heeft serieuze plannen op stapel staan om niet alleen het bestaande tramnet, maar ook het oost-west metro/light rail-netwerk in/naar de regio uit te breiden via sporen van de NSB (de nationale spoorwegmaatschappij). Aldus zou Oslo op uiterst flexibele wijze het model Karlsruhe verdubbelen: Niet alleen trams, maar ook metro's over het hoofdspoor!
Oslo overtroeft qua flexibiliteit op Light Rail-gebied overigens nu al menig buitenlandse stad. Zo deelt (stads)tramlijn 10 de sporen van Metrolijn 4 naar het gezamelijke eindpunt Jar aan de rand van het centrum. De nachttram 10 gebruikt zelfs een nog veel groter deel van de metrolijn.
Lijn 5 en 51 in Amstelveen zijn minder uniek (of bizar) dan vele in Nederland willen geloven. Een bezoek aan Oslo kan in ieder geval geen kwaad...
ICES-geld voor Light Rail Ondanks eerdere negatieve berichten uit Haagse kringen (zie LN 2 april) bevestigt Minister Wijers nu toch dat de vier à vijf miljard gulden voor openbaar vervoer uit het zogenaamde ICES-pakket "juist bedoeld zijn voor Light Rail", en wel in het zuidelijk deel van de Randstad en rond Utrecht.
Ontwerp een Halte De Bond van Nederlandse Architecten (BNA; kring Rijnland) en de gemeente Leiden hebben Zuid-Hollandse architecten en bouwkundestudenten gevraagd om in het kader van een prijsvraag "aantrekkelijke haltes" voor de Rijn-Gouwe lijn te ontwerpen.
Standvastig? Ondanks het feit dat een groep van deskundigen onlangs beweert dat investeren in openbaar vervoer eigenlijk geen zin heeft, althans als je uitsluitend economische motieven laat gelden, blijven het Kabinet en de Kamer standvastig. Investeren moet gewoon, met name in Light Rail zoals RandstadRail.
Als we tenminste de kamerleden Van 't Riet (D66), Van Heemst (PvdA) en Leers (CDA) op hun woorden mogen geloven...
Volgens de Haagsche Courant van 1 april zegt minister Wijers echter het volgende:
"De regering ziet weinig in de aanleg van fijnmazige spoornetverbindingen tussen de grote steden in de Randstad. Dit zou vrijwel geen effect hebben op het terugdringen van de files, terwijl de aanleg relatief zeer veel geld kost."
Een Mop Geld voor de Noord-Zuidlijn in Amsterdam blijkt allerminst verzekerd. Totaal is/komt er nu 1661 miljoen beschikbaar. Voor deze lijn en de IJtram resteert echter nog een gat van ongeveer 400 miljoen gulden.
Het lijkt wel een 1 april mop. Natuurlijk wordt de Light Rail aangelegd, alleen zonder voldoende geld...
De gemeente Amsterdam blijft ondertussen optimistisch.
Geld voor Light Rail in Amsterdam Volgens het Parool kan de aanleg van de Amsterdamse Noord-Zuidlijn beginnen. "De onzekerheid rond de financiering van de IJ-rail en de Noord-Zuidlijn in Amsterdam is grotendeels voorbij, nu het kabinet gisteren (vrijdag 27 maart; LRA) voldoende geld heeft vrij gemaakt om een begin te maken met de aanleg", aldus de krant.
Er is nu 1.9 miljard gulden beschikbaar. Maar een deel van dat geld is ook bestemd voor openbaar vervoer-projecten in Deventer en Twente (Light Rail?) en verbetering van de autosnelwegen A4 en A16.
Afgezien van het feit dat de gemeente Amsterdam 500 miljoen zelf voorfinanciert, is er nu op de valreep dus toch nog wat geld beschikbaar. Het is afkomstig van de recente veiling van mobiele telefoonfrequenties.
Paars stelt teleur De plannen van Paars met Light Rail blijken de komende 12 jaar beperkt te blijven tot slechts drie initiatieven, te weten: RandstadRail tussen Den Haag en Rotterdam, aanpassingen van het spoor rondom Utrecht en ten slotte investeringen in Amsterdam, met name in de verbinding met Schiphol.
Dit sombere beeld dringt zich onvermijdelijk op bij bestudering van een bericht en een bijbehorend kaartje dat de Volkskrant recentelijk heeft gepubliceerd.
Auto en Light Rail zijn geen communicerende vaten Volgens een enkele dagen geleden uitgelekt rapport van het Centraal Planbureau (CPB) blijft het effect van Light Rail bescheiden. Zo bericht Binnenlands Bestuur dat een investering van 15 miljard gulden in Light Rail in en om de vier grote steden slechts zou leiden tot een verwaarloosbare vermindering van de totale autokilometrage met 0.1 procent.
Investeringen in Light Rail leveren wat pas op als ze gelijktijdig worden aangevuld met flankerend beleid.
Het is overigens niet duidelijk welke plannen de samenstellers van het rapport precies hebben beoordeeld. Bijvoorbeeld: het maakt nog wel iets uit of RandstadRail wordt opgevat als een Light Rail-project dat beperkt blijft tot aangepaste exploitatie van de huidige Hofpleinspoorlijn, of daarentegen wordt beschouwd als een doorgaande multi-systeemlijn van Spijkennise (of de Rotterdamse Kop van Zuid) en Scheveningen aan Zee.
NS mist Light Rail Als de recente plannen van minister Joritsma inderdaad doorgaan en de NS alle intercity's gaat rijden, dan mag die NS niet meer meedingen naar de exploitatie van (nieuwe) Light Rail-stelsels.
Jorritsma in de war Minister Jorritsma heeft het bericht van 9 februari over vertraging van RandstadRail ontkend. Volgens haar valt het allemaal wel mee.
Het is wel krap zegt ze, maar als het voorlopig even niet kan dan "rijden we gewoon eerst een tijdje met bestaand materieel", aldus de Minister.
Jorritsma is beslist in de war! Light Rail is immers toch niet hetzelfde als Heavy Rail (de huidige Hofpleinspoorlijn) geëxploiteerd met heavy materieel (de huidige Sprinters)?
RandstadRail vrijwel zeker vertraagd
De realisatie van RandstadRail, het plan om in het zuidelijke deel van de Randstad een net van light rail te creëren door de Hofpleinlijn en de Zoetermeerlijn te koppelen aan het Haagse tramnet en het Rotterdamse tram- en metronet, verloopt moeizaam. Het is nu vrijwel zeker dat hierdoor de geplande datum waarop de eerste sneltrams op dit net (de pilot) operationeel zouden moeten zijn, 1 januari 2000, niet wordt gehaald. Dit blijkt uit de berichtgeving in NRC Handelsblad van maandag 9 februari. "Ik kan me nauwelijks voorstellen dat er op 1 januari 2000 light rail is", verklaart de Haagse wethouder Henk-Jan Meijer in het dagblad. Meijer is voorzitter van de stuurgroep van overheden die het project moet
realiseren. Ton Kaper, directeur van HTM en voorzitter van het samenwerkingsverband van vervoerders dat de dienst op de Hofpleinlijn en de Zoetermeerlijn in 2000 zou moeten gaan exploiteren, is nog stelliger: "De pilot rijdt niet in 2000, die rijdt dan zeker niet."
De vertraging heeft drie oorzaken, zeggen de betrokkenen. Ten eerste is er nog geen materieel besteld. Er zijn zelfs nog geen specificaties voor het benodigde materieel vastgesteld. Leveranciers van dit soort materieel hebben echter minimaal twee jaar nodig om het gewenste product te kunnen leveren. Ten tweede is nog niet bekend wie het materieel moet kopen. En ten derde is nog onduidelijk wat er met de tarieven en de kaartjes gaat gebeuren. Twee jaar geleden werd gemikt op een systeem met de chipcard als betaalmiddel, maar de chipcard is er nog steeds niet. "Als er in april geen duidelijkheid is over de chipcard, moeten we ook een scenario met strippenkaarten uitwerken", aldus Rijkswaterstaat-projectleider Pieter van Ginneken in NRC Handelsblad.